روانشناسی موسیقی چیست؟

تا به حال اصطلاح روانشناسی موسیقی را شنیده‌اید؟ با معنا و مفهوم این شاخه از علم آشنایی دارد؟ کلاس آموزش آواز سنتی در تهران

روانشناسی موسیقی چیست؟

روانشناسی موسیقی، شاخه‌ای از علم روانشناسی و موسیقی‌شناسی است. هدف این علم، توصیف رفتارها و تجربه‌های موسیقیایی است؛ مثل فرآیند درک موسیقی و نقش آن در زندگی روزمره، تحلیل روانی آهنگ‌ها و بررسی واکنش ادراکی ما به آن‌ها. این علم و تحقیقات آن در بسیاری از زمینه ازجمله موسیقی‌درمانی، آهنگسازی، آموزش، هوش و خلاقیت کاربرد دارد.

تاریخچه روانشناسی موسیقی

تا قبل از قرن ۱۹ مطالعه موسیقی از طریق مدل سازی ریاضی بود. اولین آزمایش‌های این زمینه در قرن ۶ قبل از میلاد توسط فیثاغورث انجام شد. آموزش آواز آنلاین بعدها نظریه‌پردازانی مثل آناکساگوراس و بوئتیوس همین مسیر را ادامه دادند و معتقد بودند موسیقی را می‌تواند از طریق فیزیک فهمید. آریستوکسنوس یکی از اولین کسانی بود که با این مسیر مخالفت کرد و اعلام کرد موسیقی را می‌توان از طریق بررسی ادراک و حافظه انسان‌ها مطالعه کرد.

در اواخر قرن ۱۹ روانشناسی موسیقی مدرن در مکتب ساختارگرایی، در کنار روانشناسی تجربی عمومی شروع به رشد کرد. ویلهلم وونت یکی از اولین افراد این حوزه بود و ارتباط ریتم با تنش حرکتی و آرامش را مطالعه کرد. زمانی که مکتب ساختارگرایی جای خود را به مکتب گشتالت و رفتارگرایی داد، روانشناسی موسیقی از بررسی تاثیر واکنش‌های انسانی فراتر رفت. در این دوران گیزا ریویس (Géza Révész) و آلبرت ولک (Albert Wellek) تحقیقات بیشتری در زمینه آموزش موسیقی و مهارت‌های موسیقی انجام دادند. کارل سی شور نیز روانشناسی استعداد موسیقی را ابداع کرد.

زمینه‌های تحقیقاتی روانشناسی موسیقی

ادراک و شناخت

یکی از مباحثی که در این علم بررسی می‌شود، چگونی درک افراد از آهنگ‌های مختلف است که شامل رشته‌های مختلف علوم اعصاب، علوم شناختی، تئوری موسیقی، علوم رایانه، روان‌شناسی، فلسفه و زبان‌شناسی می‌شود. کلاس خوانندگی در اصفهان

پاسخ عاطفی

منظور بررسی عواطف انسانی است که با شنیدن آهنگ‌ها در افراد ایجاد می‌‌شود. دانشمندان نوع موسیقی، نوع واکنش و ویژگی‌های شنوندگان را بررسی می‌کنند.

عصب روانشناسی

دانشمندان از تصویربرداری‌های مغزی استفاده می‌کنند تا مکانیسم‌های مغزی مربوط به شنیدن و اجرای آهنگ‌‌ها را بررسی کنند.

فرهنگ

منظور این است که فرهنگ چطور بر سلیقه موسیقی، حافظه موسیقی و واکنش‌های افراد به موسیقی تاثیر می‌گذارد.

روانشناسی موسیقی

روانشناسی موسیقی در مورد چگونگی اثرات موسیقی بر رفتار و تجربیات ما در دو مقیاس فردی و اجتماعی مطالعه می‌کند.

در دیگاه فردی چگونگی تاثیر موسیقی بر حالت احساسات شخصی و در دیگاه اجتماعی چگونگی تاثیر موسیقی بر گروهی از یک اجتماع را مورد مطالعه قرار می‌دهد.

هر چند که حوزه مطالعه روانشناسی موسیقی بسیار بزرگ است ولی یکی از قسمت‌های مهم آن که ما در این مطلب بر آن تمرکز کرده‌ایم، این است که انواع تیپ‌های شخصیتی متفاوت چه نوع موسیقی گوش می‌دهند. این اطلاعات برای فروشندگان، سیاستمداران و هر کسی که به دنبال اعمال نفوذ بر دیگران است بسیار ارزشمند می‌باشد.

تعدادی از تحقیقات جدید در سراسر دنیا نشان می‌دهد که فاکتورهای روانشناسی می‌تواند کلی نشان دهد که مردم تمایل به شنیدن چه نوع موسیقی دارند.

افراد پر انرژی که اغلب برونگرا هستند و بیشتر در جامعه ظاهر می‌شوند و خود را ابراز می‌کنند تمایل به موسیقی‌هایی پر ضرب، پر تحرک که حس خوبی به انسان می‌دهند.در مطالعاتی که در سال ۲۰۱۰ در مورد ارتباط پنج ویژگی بزرگ شخصیتی (OCEAN) با سلیقه موسیقی توسط مجله APA تحت عنوان Psychology Of Aesthetics منتشر شد.

۱. Openness (بازبودن ذهن)

باز بودن به روی تجربه‌های جدید، صداقت داشتن، پنهان نکردن اطلاعات یا احساسات، توانایی فکر کردن درباره عقاید متفاوت، گوش دادن به دیگران و حرف‌های جدید، متضاد و گم و متعصب بودن از ویژگی‌های این دسته از صفات شخصیتی هستند.

۲. Conscientiousness (با وجدان بودن)

این ویژگی شخصیتی شامل دقت وهمت برای انجام دادن کارها به شیوه صحیح و کامل، وجدان کاری داشتن، متضاد بی دقتی و بی مبالاتی، غیر قابل اعتماد بودن است.

۳. Extraversion (برونگرایی)

برونگرایی، سرزندگی و اعتماد به نفس برای لذت بردن از معاشرت با دیگران، متضاد درونگرایی، دلمردگی و عدم اعتماد به نفس از ویژگی‌های این گونه افراد است.

۴. Agreeableness (خوش اخلاق)

این گونه افزاد دلنشین، خوش اخلاق، دوست داشتنی، مهربان، خوب، آرام و سر به زیر بودن، مدارا جویی، کنار آمدن و همکاری کردن با دیگران، متضاد تک روی و بداخلاق بودن هستند.

۵. Neuroticism (عصبی بودن)

نوروتیسم، روان رنجوری، ترس و نگرانی شدید، عدم تعادل روانی، متضاد سلامت روانی و تعادل هیجانی را دارند.

مطالعات بر روی صد داوطلب انجام شد که از آنها درخواست شده بود نظراتشان را در مورد ۲۰ آهنگ ناشناس که قبلا گوش نداده بودند بدهند. نهایتا برونگراها تمایل طبیعی بسیار زیادی به آهنگ های پر ضرب و شاد نسبت به دیگر داوطلبان داشتند.  

آزمایشات مشابهی از مجله music therapy در سال ۲۰۰۵ ارائه شده بود. محققان بر روی ۱۴۵ دانش آموز پسر و دختر که به صورت اتفاقی از دانشگاه‌های مختلفی انتخاب شده بودند کار می‌کردند. هر داوطلب قبل از شروع آزمایش مورد نظر، پرسشنامه‌های تیپ شخصیتی را پر میکرد. از نتایج آزمایشات که در آن داوطلبان به موسیقی‌های مورد علاقه شان اشاره میکردند، دریافتیم افرادی که طبق تست تیپ شخصیتی، برونگرا بودند به آهنگهای پر ضرب و ریتمیک تمایل داشتند.

    درونگراها چه نوع موسیقی گوش می‌دهند؟

از آن جایی که این نوع انسان‌ها بسیار رفتارهایی خاص و عجیب دارند پس طبیعی است که هر نوع موسیقی را گوش نمی‌دهند.

این جور آدمها خیلی اهل دوستی و روابط اجتماعی نیستند و به جای آن بیشتر در درون خود یا به قول قدیمی‌ها سر در جیب مراقبت فرومی‌برند. براسای تحقیقات بر روی این نوع آدمها موسیقی باید فراهم کننده یک فضایی باشد که در آن بتوانند از فکرو قوه تخیل خود استفاده کنند. اغلب درونگراها علاقه به ملودیهای پیچیده و متنهای پر معنی دارند. درونگراها تمایل دارند تا به وجه خلاق خود و به راحتی به شخصیت درونیشان نزدیک باشند.

در تحقیقات جدید که در Psych Central گزارش شده است. طرفداران موسیقی راک و هوی متالافرادی خلاق و بخش اعظمی از شنوندگان این سبکها درونگرا هستند.

تیم تحقیقات دانشگاهی دیگر به رهبری دکتر Adrian North طی مطالعات وسیعی در مورد سلیقه موسیقیایی و ارتباط آن با تیپ شخصیتی این نتیجه رسید که، در طول این سالها محققان بر روی ۳۶۰۰۰ نفر از ۶۰ کشور مطالعه کردند. داوطلبان مورد پرسش برای گزینش قطعههای موسیقی مورد علاقه شان و پاسخ دادن به پرسشنامه هایی که برای تعیین تیپ شخصیتیشان طراحی شده بود، قرار گرفتند.

اگر انسان‌ها را به شخصیت کلی درونگرا و برونگرا تقسیم کنیم؛ افزاد درونگرا کلا سلیقه خاصی در همه چی از جمله موسیقی دارند و این سلیقه همه پسند هم نیست. این دسته از افراد بیشتر موسیقی راک و هوی متال را ترجیح میدهند.

دسته دوم افراد برونگرا سلیقه همه پسندی دارند و با همه آدم ها تا حدی می توانند کنار بی آیند این دسته از افراد بیشتر موسیقی‌های شاد از مانند  هیپ هاپ  و جاز را دنبال میکنند.

و در آخر دکتر North نتیجه گرفت که ارتباط عمیق میان سلیقه موسیقی و تیپ شخصیتی، یکی از عواملی است که باعث بروز حالت دفاعی در مردم میشود، وقتی علاقه شان در این زمینه مورد چالش قرار میگیرد. سلیقه موسیقی و آن چیزی که فرد در زندگی از خود نشان می‌دهد به صورت ذاتی با یکدیگر در ارتباطند.

 دکتر North همچنین می‌گوید: این یکی از دلایلی است که مردم تمایل به پیوند با موسیقی و شکل دادن دوستیهایی با افرادی که سلیقه یکسانی را به نمایش می‌گذارند، دارند.