آشنایی با انواع فلوت و پیدایش آن

نخستین بار انسان های اولیه با شنیدن صدای بادی که در میان نی های میان تهی و تنه درختان سالخورده پیچیده و صدای خوش آهنگی تولید می کرده است، اصوات مطبوع موسیقی را از سایر صداها بازشناخته و همین امر انگیزه آن ها در ساختن انواع نی ها و سازهای بادی بوده است.
شکل انواع گوناگون فلوت، در حجاری هایی که بر روی کتیبه های سنگی شده و همچنین در بسیاری از تصاویر و تابلوهای قدیمی، بسیار دیده می شود. برخی نیز می گویند که نخستین بار مردم تئاندرتال آلمان به صدای دل انگیزی که از دمیدن در یک سر نی شکسته تولید می شود، پی برده اند. در افسانه قدیمی یونانی پان و سیرنکس هم به این موضوع اشاره شده است.
 
فلوت از سازهای بادی چوبی بی‌زبانه است که ، صدای آن از نوسان هوای دمیده‌شده بر لبه دهنی ساز تولید می‌شود. نفس اجرا کننده از راه سوراخی که در کنار لوله تعبیه گردیده، وارد لوله می‌شود سپس با باز و بسته کردن سوراخ‌های متوالی با انگشتان، صدای به وجود آمده را کنترل می‌نمایند. این ساز جزء قدیمی‌ترین سازهای بادی محسوب می‌شود و قدمت برخی از انواع آن، که باستان‌شناسان یافته‌اند، به ۵۰۰۰۰ سال پیش می‌رسد.

جنس فلوت
فلوت‌ها در گذشته از جنس چوب ساخته می‌شدند ولی امروزه با وجود اینکه این ساز در زمره سازهای بادی چوبی قرار دارد، لیکن ملاک تقسیم‌بندی آن جنس و آلیاژی که در ساخت آن استفاده شده مد نظر نیست، بلکه نحوه تولید صدای آن است.
واژه فلوت در زبان‌های اروپایی به معنای نام کلی سازهای مشابه فلوت نیز بکار می‌رود. فلوت و ساز شرقی نی هم نوعی فلوت شمرده می‌شود. به‌طور کلی فلوت و نی سازهایی هم‌خانواده هستند. فلوت صدای زیبا و دلنشینی دارد که در قدیم از چوب و امروزه از نقره یا طلا ساخته می‌شود. عمر این ساز به چند هزار سال می‌رسد، ولی نمونه‌های جدید آن با شکل کنونی از اویل قرن هجدهم در ارکستر مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
 
فلوت عالی ترین و جالب ترین ساز از گروه سازهای چوبی – بادی  است. فلوت را در ارکستر سمفونیک از شکل آن به آسانی می توان شناخت، زیرا تنها ساز بادی ارکستر است که از پهلو نواخته می شود. فلوت انواع متعدد دارد که بیشتر آنها بر خلاف فلوت معمولی ازسر نواخته می شوند و مشهورترین آنها یک نوع فلوت قدیمی به نام فلوت آبک ( Flute-a-bec) می باشد.
آموزش آواز سنتی
فلوت چوبی
این نوع فلوت از جنس چوب ساخته شده البته نحوه ساخت آن در هر منطقه متفاوت است .جنس چوب، قرار گیری سوراخها، قطر فلوت و شیوه نواختن از جمله این تفاوت ها است. برای مثال در چین فلوت dizi ، در هند فلوت بانسوری، در اروپا فلوت آیریش و نیز در آمریکای لاتین پان فلوت مورد استفاده قرار می گیرند ولی شباهتی که بین اکثر این سازها وجود دارد شیوه نواختن آن است که بصورت اریب می باشد.
در ایران نیز فلوت چوبی که در بازار موجود می باشد فلوت پیکولوی بدون کلید است و به نام فلوت عربی شناخته می شود گرچه در کشورهای عربی به ندرت از آن استفاده می شود. در اصل شما با این فلوت می توانید ملودیهای ایرانی، عربی، ترکی وحتی هندی یا شرقی بنوازید و مهم نیست که اسم دقیق آن چه باشد یا متعلق به چه کشوری است.این فلوت صدای بسیار زیبایی دارد و در نتهای بم تا حدودی شبیه به نی عربی می شود.

انواع فلوت
فلوتهای چینی

Dizi یکی از آلات اصلی موسیقی در چین است. نواختن آن به صورت اریب می‌باشد. به طور عمده از چوب بامبو (خیزران) ساخته می‌شود و صدای بسیار زیبایی دارد.      Xiaoسازی بسیار قدیمی می‌باشد. نواختن آن به صورت عمودی و جنس آن نیز از خیزران تیره رنگ است.

 Paixiao از جنس خیزران و بسیار کوچک و نازک می‌باشد. در سال ۱۹۷۱ توسط یکی از اساتید فلوت Dizi اختراع شد.

 فلوت هندی (Bansuri)
 این نوع فلوت در کشورهای هند و پاکستان نواخته می‌شود. از چوب خیزران ساخته شده و بر روی آن ۶ یا ۷ سوراخ وجود دارد. نواختن آن نیز به صورت اریب می‌باشد.
 
اوکارینا (Ocarina)
 یکی از قدیمیترین سازهای موسیقی در جهان می‌باشد. ۱۲۰۰۰ سال قدمت. گذشته آن به چین برمی گردد ولی به مرور زمان به اروپا نیز راه پیدا می‌کند. جنس آن معمولاً از سفال   است  ولی با پلاستیک، چوب، شیشه و فلز نیز ساخته می‌شود. تعداد سوراخهای آن هم ۴ تا ۱۳ عدد می‌باشد.
آموزش آواز
فلوت ریکوردر
نام دیگر آن Fipple Flute یا English Flute است. ساده ترین نوع فلوت می باشد و طرز نواختن آن بصورت مستقیم مانند کلارینت و بسیار ساده است. بعلت سادگی نواختن معمولا برای آشنایی کودکان با موسیقی از آن استفاده می کنند.
 
 
چهار مدل اصلی دارد که عبارتند از :
 Soprano که متداول ترین نوع آن می باشد، صدای آن بسیار زیر و برای ملودیهای شاد مناسب است. نت دو اول آن یک اکتاو پایین تر از نت دو میانی می باشد.
 Alto بعد از سپرانو متداول ترین نوع است.
 Tenor این مدل و مدل باس کمیاب و گرانقیمت هستند و صدای بم تری دارند.
 Bass عضوی از این خانواده با صدای بسیار بم و مناسب برای ملودیهای غمگین.

فلوت کلیددار
فلوت کلید دار، در طول تاریخ همیشه این تعداد کلید را که امروز دارد، نداشته. در حقیقت، در یک زمان از تاریخ، فلوت اصلا کلید نداشته!

از سال ۱۶۶۰ تا زمان Theobald Boehm   تئوبالد بوهم سیستم فلوت های کلید دار محبوبیت زیادی بدست آورد. کلید های فلوت، از یک کلید به هشت کلید افزایش یافت. بوهم سیستم کلید دار مدرنی را در سال ۱۸۳۲ اختراع کرد و در جهت بهبود این سیستم تا سال ۱۸۴۷ تلاش کرد که آن، همان سیستم فلوت های کلیدی امروزی است. سیستم کلید داری که بوهم اختراع کرد، شرایط انگشت گذاری راحت تری را برای نوازنده فلوت فراهم آورد.
به دلیل اینکه یک نوازنده فلوت، ۱۷ انگشت یا بیشتر ندارد که بتواند این تعداد کلید را بکار گیرد، بوهم به این فکر افتاد که تعدادی از کلید ها می توانند بوسیله یک میله به یکدیگر متصل باشند که بطور همزمان باز یا بسته شوند، تا در نتیجه فلوتیست از فشردن کلید های بیش از تعداد انگشتانش در یک لحظه خاص، معاف شود.

کلاس آموزش آواز سنتی در تهران