آموزشگاه موسیقی در اصفهان     کلاس آموزش گیتار در اصفهان   گروه موسیقی در اصفهان

راه و روش آوازخوانی لری در لرستان

 راه و روش آوازخوانی لری در لرستان

موسیقی قوم لر در استان لرستان بخشی از موسیقی ملّی کشور ایران است ، هر یک از اقوام ساکن در مناطق مختلف این کشور دارای موسیقی ویژه ای هستند که اصطلاحاً به آن موسیقی محلی ، بومی و یا موسیقی مقامی گفته می شود . البته برخی از استانها و شهرهای مرکزی ایران و معدودی از شهرهای سایر استانها چون : اصفهان ، کاشان ، قم ، همدان ، بروجرد ، ملایر ، تهران و یزد و اراک و . . . فاقد موسیقی بومی شناخته شده و معینی می باشند .

شاید در گذشته های دور برخی از این شهرها واجد موسیقی محلی بوده اند . البته بنا به عللی ، جایگاه و خاستگاه بسیاری از هنرمندان بزرگ و مفاخر ملی موسیقی سنتی کشور را باید در همین شهرها جستجو کرد . مثلاً : از ابتدای قرن اخیر و حتی قبل از نهضت مشروطه و عصر تجدد ، تبریز ، اصفهان و تهران و شهرهای استان مرکزی پایگاه رشد و شکوفایی سه مکتب مهم آواز اصیل سنتی در کشور ما قلمداد شده اند .

کلان شهر بزرگ تهران هم به سبب مرکزیت دانش و هنر پذیرای همه ی اساتید موسیقی از سایر ایالات و ولایات کشور و خارج بوده است.

استان لرستان واقع در دامنه ی بخشی از سلسله جبال زاگرس ، متناسب با ساختار زبانی ، تاریخی و قومی و قبیله ای خودداری ، موسیقی شناخته شده و با هویتی در سطح ملّی و بعضاً فرا ملّی به حساب می آید .

باید دانست که زبان یکی از مهمترین عوامل شناخت اقوام محسوب می شود و به عنوان عامل عمده ای در تقسیم گروههای قومی در کشور ما دخالت دارد. در استان ما بطور کلی دو گویش از زبانهای قدیم ایرانی مشتق می شود : لری و لکی : زبان لری زبان اکثر مردم ساکن این دیار است و حال آنکه زبان لکی در بین برخی از طوایف لرستان چون : حسنوند ، بیرانوند ، کولیوند و . . . رایج است . محدوده ی گویش لکی با تفاوت در لهجه ها در منطقه هرو ، الشتر ، دلفان ، سلسله و برخی از طوایف طرهان ، مناطقی از استان باختران و ایلام ( پشتکوه ) می باشد ، گویش لری هم با لهجه های مختلف در خرم آباد ، بروجرد ، ایل پاپی ، بالاگریوه ، چگنی ، الیگودرز ، درود ، ازنا و تمام شهرها و استانهای بختیاری نشین ایران رایج است .
کلاس آواز سنتی در تهران
در جامعه ی ما بین موسیقی و زبان بویژه کلام موزون و مسجع و مقضی ( شعر ) رابطه نا گسستنی وجود دارد . کلنل علینقی وزیری و شاگردش روح الله خالقی و موسیقی دانان تحصیلکرده در اروپا معتقد بودند که باید در ایران به تدریج موسیقی بدون کلام در میان مردم رایج شود و موسیقی در رابطه با زبان و ادبیات جایگاه واقعی و ویژه خود را در جامعه پیدا کند .

اصالت در استفاده از آلات و ابزار موسیقی :

ابزار و آلات موسیقی در گذشته کمانچه سه سیم لُری و تنبک (1)، در خانه و مجالس در بسته بود . در محوطه های باز سُرنا و دُهُل مهم ترین ابزار موسیقی در میان قوم لر بوده . نی چوپانی بیشتر از جنس فلز ( برنج ، برنز ) هم برای چوپانان در هنگام گله چرانی بکار می رفت . سادگی و بی پیرایه بودن ساز یکی از موارد اصالت به شمار می رفت .

اصالت در شیوه و روش نوازندگی و خوانندگی ( ساز و آواز ) :

در گذشته نوازندگی ساز کمانچه و تنبک و ساز و دهل فقط به لوطیان ( مطربان ) اختصاص داشت به ندرت برخی از جوانان بصورت غیر حرفه ای ( آماتور ) ساز می زدند . البته برخی از افسران و درجه داران ارتش یا معلمین و دبیران در شهرهای استان نوازنده آماتور ویلن و یا تار و یا فلوت بودند . به عقیده نگارنده شیوه نوازندگی اکثر مطربان دلنشین نبود برعکس خوانندگان خوش صوت در میان تمام اقشار مختلف جامعه یافت نمی شد .

برخی از مطربان هم آواز علیدوستی و متعلقات آنرا چون میر نوروزی ، ساریه خوانی و عزیز بگی خوب می خواندند . از نظر ترانه ها و تصنیف هم شاید متجاوز از صد سال پیش مطربان محلی شهر خرم آباد بر روی اشعار و آهنگهای کردی شعر لُری قرار می دادند . به خاطر دارم که مطربان بر روی یک آهنگ کردی قدیمی مربوط به 60 سال پیش که در مایه دشتی اجرا می شد این شعر فکاهی را قرار داده بودند : اِی خدا دِ بَسِ بیکاری   بیِ مَهَ سِفور شهرداری (2)

اصل تصنیف با شعر کردی اجرا می شد ولی بر گردان آن به گویش لری بود . این ترانه غم انگیز و گِله آمیز بوده برخی از مطربان هم اشعار و آهنگهای کردی را اعم از کرمانجی و اورامانی و غیره عیناً با زبان کردی اجرا می کردند . اجرای آواز و ترانه در خرم آباد به صورت « دو نوازی » ( duete ) بود .

 اصالت در پایه و مایه آواز با گویش لری :

شاخص اصلی موسیقی مقامی اقوام لر زبان در استان ما بویژه شهر خرم آباد آواز معروف علیدوستی است . در مورد « مایه شناسی » و ساختار موسیقیایی نوای علیدوستی ، همه ی موسیقیدانان و ردیف شناسان قدیمی شهر یعنی : علی ، محمد صالحی ، محمدرضا مدیری ، اسماعیل عزتی ( استاد نگارنده ) و ایرج کاظمی معتقدند که آواز علیدوستی برگرفته از گوشه داد ماهور است .

بهترین تحلیل و توصیف از موسیقی قوم لر و به ویژه آواز علیدوستی و نغمه هایش میر نوروزی ساریه خوانی و عزیز بیگی را باید از نوشته ی حمید ایزد پناه در جلد نخست تألیف سه جلدی اش « آثار باستانی و تاریخی لرستان » ، فصل سیزدهم مطالعه کرد .

کلاس آموزش آواز سنتی در تهران

Top